Je pensioen aanpakken, dat doe je als zelfstandige het best vandaag al. Maar hoe benut je alle pensioenmogelijkheden optimaal? Maak je gebruik van alle fiscale opties? Dit zijn de belangrijkste opties op een rij.

De basics

Voor zelfstandigen is het minimumpensioen gelijkgesteld aan dat van werknemers. Dat minimumpensioen is vastgelegd op 1.291,69 euro en geldt na een loopbaan van 45 jaar. Net als medewerkers in loondienst kan je dat pensioen aanvullen met pensioensparen. Afhankelijk van het bedrag dat je daarvoor jaarlijks opzijzet, doe je tot 30% financieel voordeel.

De extra’s

Voor zelfstandigen zijn er spaaropties die fiscaal aantrekkelijk zijn naast het traditionele pensioensparen. Het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) is er eentje van. Zelfstandigen met een vennootschap kunnen dat al dan niet combineren met de individuele pensioentoezegging (IPT), anderen met de pensioenovereenkomst voor zelfstandigen (POZ).

Voor elke zelfstandige: vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ)

Deze pensioenformule is fiscaal het voordeligst. Ek jaar stort je een premie voor je pensioenkapitaal – de waarde daarvan bepaal je zelf. Op die premie gelden interesten die hoger zijn dan die bij de bank. De bedragen die je via een VAPZ opzijzet, zijn bovendien 100% fiscaal aftrekbaar. (Let wel op: het maximumbedrag dat je op die manier kan sparen, is beperkt tot 8,17% van het netto belastbaar inkomen.)

Daarnaast verminderen je sociale bijdragen: de premies voor je VAPZ worden in mindering gebracht van je netto-inkomen. In combinatie met de fiscale aftrekbaarheid van je bijdrages kan je zo tot 64% van je betaalde premie terugvorderen.

Voor zelfstandigen met een vennootschap: de individuele pensioentoezegging (IPT)

Bovenop je vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen is het mogelijk om je pensioenplan verder vorm te geven in een individuele pensioentoezegging. (Let wel op: dit geldt enkel voor zelfstandigen met een vennootschap.)

Hoeveel je stort, bepaal je zelf, maar houd rekening met de 80%-regel: de som van je wettelijke pensioen en het kapitaal dat je opbouwt via je VAPZ en IPT mag niet meer zijn dan 80% van je recentste jaarinkomen. Het grote voordeel van een IPT is dat je ook inhaalbijdrages kan storten voor de jaren waarin je zelfstandige was vóór je een IPT afsloot. Dat kan tot tien jaar terug.

De premie die je stort in een IPT wordt overgezet in een tak 21-spaarverzekering of tak 23-beleggingsverzekering en is voor 100% aftrekbaar. Bovendien doe je tot 25% voordeel op je premie in de vorm van een lagere vennootschapsbelasting.

Voor zelfstandigen zonder vennootschap: de pensioenovereenkomst voor zelfstandigen (POZ)

Voor zelfstandigen met een eenmanszaak is de POZ een extra mogelijkheid om pensioen op te bouwen, naast het VAPZ dan. Het principe is gelijkaardig aan dat van de individuele pensioentoezegging: de premie die je jaarlijks stort, mag de 80%-grens niet overschrijven en wordt ondergebracht in een tak 21-spaarverzekering of tak 23-beleggingsverzekering.

De fiscale tak zit wel anders in elkaar. Er is de belastingvermindering van 30%, maar ook de verzekeringstaks van 4,4% die je op je POZ-bijdrage betaalt. Het is dus aangeraden om je aanvullend pensioen zo veel mogelijk in te vullen met een VAPZ of pensioensparen op de lange termijn.

Voor elke zelfstandige: beleggen in onroerend goed

Zelfstandigen die het plafond van hun VAPZ en/of IPT of POZ hebben bereikt, opteren soms voor een investering in een tweede verblijf. De eventuele winst die ze op het moment van de verkoop genereren, geldt dan als pensioenbudget. De onzekerheid over de winst is in dit geval wel een stuk kleiner dan met een afgelijnde fiscale spaarformule als pensioensparen, een VAPZ, een IPT of een POZ.

Op zoek naar het pensioenplan op jouw maat? FiscaCoach heeft het antwoord. Bel ons op 011 123 123 of mail naar info@fiscacoach.be.

“Veel zelfstandigen denken na over later, en wat dan met hun zaak moet gebeuren. Slim gezien, want successieplanning stel je beter niet uit. Toch zijn er een aantal zaken waarop je moet letten. Hoe je je kinderen financieel veiligstelt, maar zelf wel de controle houdt zo lang je leeft, bijvoorbeeld”, zegt FiscaCoach Els. Ze geeft tips over je successieplanning.

1. Begin op tijd

“Denken aan de toekomst doen velen, maar successieplanning blijft voor sommige ondernemers een ver-van-hun-bedshow. Dat is begrijpelijk, maar toch loont het de moeite om er op tijd mee te beginnen. Successieplanningen nemen namelijk heel wat tijd in beslag. Specifieke vragen vereisen specifieke antwoorden, en die zijn er niet in één, twee, drie. Eens je de vijftig nadert, is het dan ook het perfecte moment om rond de tafel te zitten met je boekhouder en een jurist.”

2. Laat je adviseren

“De combinatie van een fiscaal adviseur en een juridisch expert is ideaal om alle aspecten van je successieplanning in kaart te brengen. Dé tips geven om je nalatenschap zus of zo aan te pakken is moeilijk, want een goeie successieplanning is er altijd één op maat. Daarvoor kijken we naar de waarde van de aandelen, de verhoudingen tussen de kinderen, welke zeggenschap de ouder wil behouden... Voor elke vraag is er een gepast antwoord.”

3. Richt een maatschap op

“In veel gevallen raden we aan om een maatschap op te richten. Dat is een vennootschap die niet aan dwingende regels is onderworpen: veel van de statuten en regels bepaal je zelf. Bij een maatschap schenk je een groot deel van de aandelen in volle eigendom aan de kinderen. Als ouder behoud je enkele aandelen en blijf je statutair zaakvoerder, waardoor je het laatste woord behoudt. Wie niet voor een maatschap kiest, schenkt vaak de blote eigendom op de aandelen aan de kinderen. Zelf behouden ze het vruchtgebruik en de inkomsten van hun zaak. Op die manier houden de ouders de controle. Wanneer de ouders overlijden, ontsnappen de kinderen aan de erfbelasting, die serieus kan oplopen.”

4. Bezint eer ge begint

“Successieregelingen maak je niet in één, twee, drie ongedaan. Bedenk daarom heel goed op voorhand wat je precies wil schenken en op welke manier. Het gebeurt meer dan eens dat ondernemers plannen laten uitwerken en vastleggen en zich later bedenken, maar jammer genoeg zijn de meeste van de regelingen onmogelijk ongedaan te maken. Je op voorhand goed informeren over alle opties en die tegenover elkaar afwegen, bespaart je veel geloop achteraf.”